De wet DBA in het echt - nieuwe regelgeving voor zzp'ers

Over de nieuwe regelgeving voor zzp’ers is veel te doen. Wil de overheid van de zzp’er af, of heeft zij nieuwe regelgeving gemaakt die niet goed werkt en voor meer problemen zorgt dan oplost (zoals ook al met de WWZ ook wel de Flex Wet)?

 

Arbeidsrechtelijk is met het afschaffen van de VAR niets veranderd. De consequenties van de nieuwe regeling liggen op het gebied van sociale lasten: daar heeft Financiën de zaak voor zichzelf willen vereenvoudigen (afschaffen VAR-verklaring) en meteen voor marktpartijen de regels willen aanscherpen (standaardverklaringen die partijen meer aan banden leggen dan de wet voorschrijft). Oude wijn in nieuwe zakken?

 

Ten tijde van de VAR had eigenlijk iedere zzp’er zo’n verklaring van de Belastingdienst, die werd automatisch afgegeven als de zzp’er had verklaard voor twee of meer opdrachtgevers te werken. Met deze verklaring dachten veel opdrachtgevers (werkgevers) en zzp’ers definitief te zijn vrijgesteld van afdracht sociale premies, wat in feite altijd een schijnveiligheid is geweest. Immers, was de zzp’er eigenlijk geen zelfstandige, dan kon de opdrachtgever zelfs vijf jaar later alsnog de sociale premies afdragen. Maar het moet gezegd: in de praktijk was de VAR doorgaans een veilige verklaring.

 

Per 1 mei 2016 is ‘de modelovereenkomst’ gekomen, waarvan gesteld wordt dat het verstandig is dat opdrachtgever/werkgever en zzp’er deze aangaan. Het gebruik van een modelovereenkomst is dus niet verplicht. En ook het gebruik van een goedgekeurde modelovereenkomst betekent niet per se dat de opdrachtgever geen premies hoeft te betalen. Het gaat ook dan, net als vroeger, om de feiten van het individuele geval.

 

Overigens is er tot 1 mei 2017 een overgangsregeling, waarbij de overheid handhaaft in de vorm van voorlichting. In deze periode krijgen opdrachtgever (zoals een signbedrijf) en opdrachtnemer (de zzp’er) de gelegenheid een branchemodel te ontwikkelen en er mee te gaan werken.

 

Met de Belastingdienst in overleg

De Belastingdienst is heel rigide in dit overleg, en ook niet steeds consequent. Om onduidelijke redenen wil de Belastingdienst ook niet de tekst van de wet (de bepalingen over opdrachten) volgen, maar een eigen interpretatie daarvan. De Belastingdienst heeft (niet op de wet gebaseerde) bezwaren tegen modelovereenkomsten waarin de opdrachtgever iets mag zeggen over de door hem verstrekte opdracht èn over het laten uitvoeren van de opdracht in onderaanneming. En dat past niet natuurlijk niet bij de werkzaamheden voor de gemiddelde zzp’er bij een signbedrijf. Stelt u zich voor: een zzp’er die alles zelf mag bepalen en als het uitkomt zonder overleg en goedkeuring een vervanger aanmeldt.

 

Het belangrijkste arbeidsrechtelijke criterium is volgens ons nog steeds (als een rechter er naar zou moeten kijken) of een zzp’er zelfstandig is of afhankelijk van een bepaalde opdrachtgever. Dus of een zzp’er wel een echte ondernemer is. En daarbij is nog steeds van belang, of een zzp’er meerdere opdrachtgevers heeft. In zoverre is er eigenlijk niets veranderd.

 

Vanuit SI’BON wordt hierover met de Belastingdienst een heftige discussie gevoerd, want de signsector heeft een modelovereenkomst nodig waarmee een opdrachtgever (binnen redelijke, door de wet getrokken grenzen) ook iets te zeggen heeft over wie er voor hem werkt en hoe daaraan invulling wordt gegeven. Een lastige strijd die nog wel even kan duren.

 

Werken via uitzendbureau of payrolling

Een gemakkelijke oplossing van de onzekerheid is de zzp’er voor zich te laat werken via een uitzendbureau of via payrolling. Van alle kanten zien we dat de overheid dat promoot, dankzij veel lobbywerk in Den Haag!! De zzp’er is dan geen zelfstandige meer en de opdrachtgever moet sociale premies betalen (plus nog een beetje meer). Maar alle risico’s voor naheffing zijn weg; er worden immers sociale premies betaald.

 

Wij zien ook partijen die BV-constructies aanbieden. De zzp’er betaalt dan een forse fee per maand, maar kan geen gebruik maken van de kleine-ondernemersregeling of startersaftrek. Het ziet er gelikt uit, maar leidt tot niets.

 

Natuurlijk kan een zzp’er ook altijd bij een bedrijf komen werken als oproepkracht. In de sign-cao is daar een mooie regeling voor opgenomen. Helaas moet de opdrachtgever in dat geval wel sociale premies afdragen. De extra kosten zijn dan beperkt, de inleenkracht is geen echte zzp’er meer, maar de zekerheden voor de inleenkracht nemen sterk toe (onder andere recht op uitkering bij ziekte en arbeidsongeschiktheid).

 

Frappant is nog te melden dat staatssecretaris Wiebes heeft aangekondigd in de week van 17 oktober een meldpunt in te stellen om zicht te krijgen op onvoorziene en ongewenste arbeidsmarkteffecten als gevolg van de wet DBA. Eventueel geïnventariseerde knelpunten kunnen dan in de tweede implementatiefase tot 1 mei 2017 worden aangepakt.

 

Dit artikel is als column verschenen in Sign+ Magazine 7-2016 en is geschreven door Ron van Rijssel